Ο Νομός Λασιθίου είναι ο ανατολικότερος νομός της Κρήτης .Στις τρεις πλευρές του το Λασίθι βρέχεται από θάλασσα : το Κρητικό πέλαγος από τα βόρεια, το Καρπάθιο ανατολικά και το Λιβυκό στα νότια. Ο νομός χωρίζεται στις επαρχίες Μιραμπέλλου, Λασιθίου, Ιεράπετρας και Σητείας. Οι κυριότερες πόλεις είναι ο Άγιος Νικόλαος, η Ιεράπετρα και η Σητεία .
Ο Άγιος Νικόλαος, πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου, είναι ένα γραφικό, δημοφιλές θέρετρο στον κόλπο Μιραμπέλλου. Ο χώρος του λιμανιού είναι γεμάτος δραστηριότητα καθώς εστιατόρια και καφετέριες δημιουργούν μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα. Η πόλη παρόλα αυτά έχει διατηρήσει το παραδοσιακό της χρώμα. H Λίμνη είναι το ομορφότερο στολίδι της πόλης. Οι θρύλοι φέρουν την Αθηνά και την Άρτεμη να λούζονται στα νερά της. Ενώνεται με τη θάλασσα με ένα στενό κανάλι, ενώ ο φυσικός περίγυρος από κόκκινα βράχια και δέντρα την κάνει μαγνήτη για τους επισκέπτες. Στο μικρό θεατράκι της Λίμνης ντόπιοι και επισκέπτες της πόλης απολαμβάνουν ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Μπορείτε εύκολα να φτάσετε στον Άγιο Νικόλαο σε μια περίπου ώρα από το Ηράκλειο απ’ όπου απέχει 75 χιλιόμετρα, σε 1.5 περίπου ώρα από τη Σητεία απ’ όπου απέχει 70 χιλιόμετρα και σε 45 περίπου λεπτά από την Ιεράπετρα απ’ όπου απέχει 36 χιλιόμετρα.
Η ιστορία του Αγίου Νικολάου ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια όταν ήταν το λιμάνι της Λατώ, μιας δυνατής πόλης κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Περιόδου. Το λιμάνι χρησιμοποιούταν ακόμα κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών Χρόνων και της Πρώτης Βυζαντινής Περιόδου, παρόλο που η σημασία του είχε υποβαθμιστεί αρκετά. Μετά απ’ αυτό, εξαφανίστηκε από την ιστορία για να ξαναεμφανιστεί το 1206. Τότε οι Γενοβέζοι έχτισαν το κάστρο του Μιραμπέλλου και έδωσαν το όνομά του στην πόλη και τον κόλπο. Ένας σεισμός κατέστρεψε το κάστρο και δεν έμεινε ίχνος από τα ερείπιά του. Το 16ο αιώνα οι Βενετοί έδωσαν στην πόλη το σημερινό της όνομα, που το πήραν από το Παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στη χερσόνησο του Λιμένα.. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η πόλη ήταν ακατοίκητη και κατοικήθηκε ξανά μόνο μετά το 1870, κυρίως από άτομα που ξέφυγαν από την καταδίωξη των Τούρκων.
Εκδρομές με καραβάκι οργανώνονται για το Γαϊδουρονήσι.Η Σητεία λόγω της γεωγραφικής της θέσης είναι απομακρυσμένη από την υπόλοιπη Κρήτη. Έχει αναπτύξει διαφορετικό χαρακτήρα από το υπόλοιπο νησί. Δεν έχει πολύ μεγάλη τουριστική ανάπτυξη αλλά παρόλα αυτά μεγάλο πλήθος τουριστών την επισκέπτονται κάθε χρόνο, κυρίως Έλληνες. Ο επισκέπτης του νομού, τους θερινούς μήνες, θα απολαύσει το μπάνιο του στις καθαρές και ξεχωριστές παραλίες του. Μερικές από αυτές είναι η Αγία Φωτιά, η Mίλατος, η Σισσι, η Ελούντα, ο Μύρτος, το Βάι, ο Θόλος, ο Μακρύγιαλος, το Κουτσουνάρι και πολλές άλλες. Η Αγία Φωτιά μόλις 4 χιλιόμετρα από τη Σητεία είναι ένα μικρός παραλιακός παράδεισος με κρυστάλλινα νερά. Η Ελούντα, 11 χιλιόμετρα από τον Άγιο Νικόλαο είναι μία κοσμοπολίτική περιοχή με πολυτελή ξενοδοχεία, Η αμμουδιά, δίπλα από το λιμανάκι, είναι μικρή και ευχάριστη. Από εδώ φεύγουν τα καραβάκια που πραγματοποιούν επισκέψεις στο νησάκι της Σπιναλόγκα. Αν αναζητάς ξεκούραση, παραλίες, δυνατό ήλιο, ευχάριστους ανθρώπους, γευστικές απολαύσεις ο νομός Λασιθίου σε περιμένει να τον εξερευνήσεις!!!
ΛΑΤΩ
Από τις πιο γνωστές και καλύτερα διατηρημένες αρχαίες ελληνικές πόλεις της Κρήτης. Κτίστηκε από τους Δωριείς τον 7ου αιώνα π.Χ. Ήκμασε από τον 4ο ως τον 2ο αιώνα π.Χ., και ήταν από τις πλέον ισχυρές πόλεις της Κρήτης. Απέχει 3 χλμ. από την Κριτσά και είναι κτισμένη σ’ ένα οχυρό διάσελο με μοναδική θέα του κόλπου του Μιραμπέλο. Έλαβε το όνομά της από την θεά Λητώ (δωρ. Λατώ) μητέρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης. Είχε δικό της κράτος, νόμισμα, δικό της ημερολόγιο, και επίνειό της ήταν η Καμάρα, ο σημερινός Άγιος Νικόλαος. Θεωρείται η γενέτειρα του Νέαρχου, του μεγάλου ναυάρχου και εξερευνητή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η Ελούντα είναι ένα αναπτυσσόμενο θέρετρο 11 χιλιόμετρα βόρεια του Αγίου Νικολάου με δαντελωτές ακρογιαλιές υπήνεμες αμμουδιές, πεντακάθαρη θάλασσα, γαλήνιο και πανέμορφο περιβάλλον που σου δίνει την ευκαιρία να θαυμάσεις το υπέροχο θέαμα του κόλπου του Μεραμπέλου και του Κόρφου. Η περιοχή είναι γνωστή για τους κόλπους και τις βραχώδεις ακτές της καθώς επίσης για το όμορφο χωριό της Ελούντας, το ψαρολίμανό της και την βυθισμένη πόλη της Ολούντας στην οποία οφείλει το όνομα της, όπως επίσης και τα ερείπια μιας Βυζαντινής βασιλικής. Είναι το μέρος που προτίμησαν μυθικές μορφές της Μινωικής Κρήτης και ιστορικές μορφές του καιρού μας. Η Ελούντα έχει σήμερα 2.200 κατοίκους που ζουν στους 6 οικισμούς της, οι περισσότεροι από αυτούς στο Σκίσμα και ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό, αλλά και με το ψάρεμα.
Σπιναλόγκα
Η Σπιναλόγκα είναι ένα μικρό νησί το οποίο κλείνει από τα βόρεια τον κόλπο της Ελούντας στην Επαρχία Μεραμπέλλου.
Το αρχαίο του όνομα ήταν Καλυδών, αλλά μετά την κατάληψη του από τους Ενετούς ονομάστηκε στα λατινικά “spina lunga”, που σημαίνει «μακρύ αγκάθι». Από αυτή την ονομασία και με παράφραση το νησάκι πήρε την σημερινή του ονομασία. Οχυρώθηκε άριστα από τους Ενετούς τόσο από κατασκευαστικής και αρχιτεκτονικής άποψης όσοκαι από απόψεως αισθητικής του όλου τοπίου που και σήμερα ακόμη διατηρεί την ομορφιά του. Το 1905 χρησιμοποιήθηκε ως Λεπροκομείο όπου οδηγήθηκαν όλοι οι λεπροί της Κρήτης, οι οποίοι πρώτα βρίσκονταν απομονωμένοι στη «Μεσκινιά», έξω από το Ηράκλειο και θεωρούνταν εστία μολύνσεως και για τον υπόλοιπο λαό. Κατά την περίοδο της Ιταλογερμανικής κατοχής οι κατακτητές δεν τολμούσαν να αφήσουν ελεύθερους τους λεπρούς και ήταν αναγκασμένοι να τους τροφοδοτούν οι ίδιοι, δεδομένου ότι το απέναντι χωριό Πλάκα το είχαν εκκενώσει και είχαν διώξει τους κατοίκους σε άλλα χωριά, όλη δε την παράλια περιοχή την είχαν οχυρώσει με πολυβολεία, υπόγειες στοές, ναρκοπέδια γιατί φοβούνταν απόβαση των Άγγλων σ’ εκείνο το μέρος. Ούτε ποτέ μπήκε στο νησάκι Ιταλός ή Γερμανός και γι’ αυτό λειτουργούσαν παράνομα ραδιόφωνα και ο γιατρός Διευθυντής Γραμματικάκης αντέγραφε τις ειδήσεις του Λονδίνου και του Καΐρου και τις μοίραζε ως δελτία ειδήσεων στους κατοίκους. Τελικά το 1957 έκλεισε ιαθέντων των λεπρών με τη χρήση αντιβιοτικών φαρμάκων.
Βάι
Ίσως η γνωστότερη παραλία της Κρήτης.H παραλία του Βάι βρίσκεται 25 χιλιόμετρα ανατολικά από τη Σητεία, στις ανατολικές ακτές της Κρήτης και είναι η μοναδική περιοχή στην Ευρώπη με άγρια φοινικόδεντρα. Το φοινικόδάσος που το περιβάλλει είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης. Το Βάι “ανακαλύφθηκε” από χίπις που διώχτηκαν στις αρχές του 70 από τα Μάταλα και βρέθηκαν στην περιοχή, αναζητώντας νέο καταφύγιο. Μέχρι τις αρχές του 1980 το Βάι είχε γίνει τόπος μόνιμης κατασκήνωσης και είχε μετατραπεί σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο.Στη δεκαετία του 1980 το Βάι κηρύχθηκε προστατευόμενη περιοχή και καθαρίστηκε. Σήμερα θεωρείται μια από τις ομορφότερες περιοχές στην Κρήτη και η παραλία φέρει τη Γαλάζια Σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οροπέδιο Λασιθίου
Το οροπέδιο Λασιθίου βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το μήκος του (από τα ανατολικά προς τα δυτικά) είναι 12 χιλιόμετρα και το πλάτος του (από τα βόρεια προς τα νότια) 6 χιλιόμετρα. Περιτριγυρίζεται από ψηλές κορυφές, η ψηλότερη από τις οποίες είναι η Σπάθη σε υψόμετρο 2148 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτές οι κορυφές προστάτευσαν του κατοίκους του οροπεδίου από επιθέσεις. Υπάρχουν δύο είσοδοι για το οροπέδιο. Η μια είναι από την πλευρά του Αγίου Νικολάου και η άλλη από το Ηράκλειο μέσω Κεράς. Στο πέρασμα στο Σελί Αμπέλου σε υψόμετρο 900 μέτρων υπάρχουν εγκαταλελειμμένοι ανεμόμυλοι. Η θέα του οροπεδίου από κει είναι εντυπωσιακή.
Σητεία
Η Σητεία βρίσκεται στη βόρεια ακτή του κόλπου της Σητείας. Υπάρχει τακτική συγκοινωνία με λεωφορεία από τον Άγιο Νικόλαο. Το λιμάνι της πόλης είναι το καλύτερο στην ανατολική πλευρά του νησιού και μπορεί να φιλοξενήσει τόσο μικρά αλιευτικά σκάφη όσο και μεγαλύτερα εμπορικά και επιβατικά πλοία. Ανατολικά του λιμανιού της Σητείας υπάρχει μια αμμώδης παραλία όπου μπορείτε να πάτε και με τα πόδια από την πόλη. Στη Σητεία υπήρχαν ένας νεολιθικός και ένας μινωικός οικισμός. Στην τοποθεσία Πετράς κοντά στην πόλη οι ανασκαφές που άρχισαν το 1985 από την Ελληνίδα αρχαιολόγο Τσιποπούλου έχουν ως τώρα αποκαλύψει ένα σημαντικό μινωικό οικισμό με Ανακτορικού ρυθμού κτίρια, τείχη και αρκετά χειροτεχνήματα, που συμπεριλαμβάνουν μια πλάκα γραμμένη σε Γραμμική Α΄. Η περιοχή καταστράφηκε από ένα σεισμό, εγκαταλείφτηκε στη Νεοανακτορική Περίοδο και ξανακατοικήθηκε αργότερα. Στην Ελληνική Περίοδο η Ετιά ήταν το λιμάνι της Πραισού. Αναφορές στην πόλη τον τρίτο αιώνα π.Χ. αναφέρουν τους πολίτες της ως Σήτειους. Όταν η Πραισόςκαταστράφηκε από την Ιεράπυτνα, η Ετιά έγινε πρωτεύουσα του κράτους της Πραισού. Τείχη οχύρωσης υπήρχαν γύρω από την πόλη της Σητείας από τη Βυζαντινή Περίοδο. Αυτές οι οχυρώσεις αναστηλώθηκαν από τους Γενοβέζους και τους Βενετούς αλλά δεν ήταν ποτέ αρκετά ισχυρές. Το 1539 ο πειρατής Μπαρμπαρόσα κατέκτησε την πόλη και ισοπέδωσε το κάστρο και τα κτίρια. Όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στο νησί οι Βενετοί κατέστρεψαν το κάστρο για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Τα ερείπια ενός βενετικού κάστρου είναι ακόμα ορατά σήμερα. Ένας πύργος με τρία πατώματα έχει σωθεί. Βόρεια του κάστρου υπάρχει ένα μικρό παρεκκλήσι χτισμένο από τα ερείπια ενός βενετικού μοναστηριού που καταστράφηκε από τους Τούρκους.
Η Σητεία ήταν ο τόπος γέννησης του φημισμένου κρητικού ποιητή Βιτσέντζου Κορνάρου. Το επικό ποίημά του “Ερωτόκριτος” ακόμα τραγουδιέται και απαγγέλλεται. Είναι η ιστορία αγάπης του Ερωτόκριτου με την πριγκίπισσα Αρετούσα, την κόρη του τοπικού άρχοντα. Ο έρωτας που αποτελεί το κεντρικό θέμα είναι συνυφασμένος με την περιπέτεια. Τα έργα του Κορνάρου χρονολογούνται στην τελευταία περίοδο της Βενετοκρατίας, στο διάστημα 1600-1660 μ.Χ.
Η Ιεράπετρα είναι η μεγαλύτερη πόλη στη νότια Κρήτη. Βρίσκεται στο στενότερο σημείο του νησιού και είναι εύκολα προσπελάσιμη από τον Άγιο Νικόλαο. Η Ιεράπετρα απολαμβάνει το ηπιότερο κλίμα στην Ευρώπη με χαμηλές βροχοπτώσεις και με θερμοκρασία που σπάνια πέφτει κάτω από τους 12 βαθμούς Κελσίου όλο το χρόνο. Η Ιεράπετρα διαθέτει πολλά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες. Γύρω από το λιμάνι υπάρχουν αρκετά εστιατόρια. Εκδρομές με καραβάκι οργανώνονται για το Γαϊδουρονήσι. Η Ιεράπετρα στις μέρες μας είναι ανάμεσα στις παραγωγικότερες περιοχές της Ελλάδας και μια από τις σημαντικότερες πηγές φρέσκων κηπευτικών, λουλουδιών και ελαιολάδου της Ευρώπης. Εξαιτίας του ήπιου κλίματος και του εύφορου εδάφους της η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται κυρίως με την παραγωγή πρώιμων κηπευτικών και ελαιολάδου. Μεγάλες ποσότητες πρώιμων κηπευτικών εξάγονται σε όλη την Ευρώπη, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Ένα σημαντικό επίσης μέρος του εισοδήματος της περιοχής προέρχεται από την αλιεία. Φρέσκο ψάρι έρχεται καθημερινά στην Ιεράπετρα από τους ψαράδες που ρίχνουν τα δίχτυα τους στα νότια παράλια της Κρήτης.
Η αρχαία πόλη της Ιεράπυτνας (το όνομα είναι δωρικό) βρισκόταν στο χώρο της σημερινής Ιεράπετρας. Βρισκόταν σε στρατηγική θέση στο μικρότερο άξονα βορρά – νότου της Κρήτης, αλλά είχε ισχυρές αντιπάλους: την Πραισό στα ανατολικά της και τη Βιάννο στα δυτικά της. Η Πραισός ήταν η πιο ισχυρή πόλη της ανατολικής Κρήτης γύρω στο 300 π.Χ., αλλά η Ιεράπυτνα την κατέστρεψε το 155 π.Χ., για να γίνει η πόλη με την περισσότερη γη υπό την κυριαρχία της σ’ όλη την Κρήτη. Αντιστάθηκε στη ρωμαϊκή επέλαση και ήταν η τελευταία κρητική πόλη που κατέκτησαν οι Ρωμαίοι. Μετά την παράδοσή της η Ιεράπυτνα έγινε σημαντικό λιμάνι λόγω της εγγύτητάς της με την Αίγυπτο. Η Ιεράπετρα διατήρησε τη σημασία της κατά τη διάρκεια της Πρώτης Βυζαντινής Περιόδου, αλλά καταστράφηκε από τους Άραβες. Οι Βενετοί έχτισαν το κάστρο και το λιμάνι, το οποίο διεύρυναν και ενίσχυσαν το 1626. Το κάστρο πρόσφατα αναστηλώθηκε από την πολιτεία. Το 1647 η πόλη κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Απομεινάρια τουρκικής κατοχής είναι ακόμα ορατά στην παλιά πόλη κοντά στο λιμάνι. Τέτοια απομεινάρια είναι τα ερείπια ενός τουρκικού σιντριβανιού μπροστά από ένα εγκαταλειμμένο τζαμί. Σύμφωνα με την παράδοση ο Ναπολέων πέρασε μια νύχτα εκεί στο δρόμο για την Αίγυπτο το 1798.
Η Μονή Τοπλού
Ιστορική Μονή του 15ου αιώνα, κατέρρευσε από σεισμό το 1612 και ανοικοδομήθηκε με την οικονομική ενίσχυση των Βενετών. Κατεστράφη και ερημώθηκε από τους Τούρκους μετά την κατάκτηση της Κρήτης. Μετετράπη σε σταυροπηγιακή το 1704. Καθ΄ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας λειτουργούσε στη Μονή σχολείο, ενώ μετά το 1870 ιδρύθηκε αλληλοδιδακτικό σχολείο. Η Μονή είναι φρουριακή σταυροπηγιακή. Το κυρίως κτίσμα, 800 τ.μ., είναι τριώροφο και περιλαμβάνει κελιά, ξενώνες, μαγειρεία, ηγουμενείο, αποθήκες. Το καθολικό είναι δίκλιτο, με το βόρειο κλίτος αφιερωμένο στη Θεοτόκο και το νότιο μεταγενέστερο κλίτος στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Χαρακτηριστικό είναι το κωδωνοστάσιο της Μονής, που φέρει ανάγλυφα στέμματα και σταυρούς με επιγραφές, με χρονολογία 1558. Λειτουργεί ως Μονή, ενώ παράλληλα υπάρχει χώρος ενδιαφέροντος Μουσείου.
Μακρύγιαλος
Το όνομα τα λέει όλα: ένας μακρύς γιαλός, με γαλάζια νερά, αμμώδεις εκτάσεις και ησυχία. Ωραίος παραθαλάσσιος οικισμός με καθαρή αμμουδιά, από τις πιο εκτεταμένες της Κρήτης και βρίσκεται 25 χλμ. ανατολικά της Ιεράπετρας. Διαθέτει σύγχρονες τουριστικές εγκαταστάσεις, πολλές ταβέρνες, εστιατόρια, μπαρ κ.λπ.
Αγία Φωτιά
Περίπου 4χλμ ανατολικά της Σητείας ένας μικρός παραλιακός οικισμός με μια πεντακάθαρη παραλία και κρυστάλλινα νερά, στον παραλιακό δρόμο από την Σητεία στο Βάι. Εδώ θα βρείτε απλά ξενοδοχεία, μερικές ομπρέλες και ξαπλώστρες και μια-δυο καλές ταβέρνες, για μια ήσυχη κι ευχάριστη διαμονή.